วันนี้ผมมาชวนคุยเรื่องเกี่ยวกับ Oxygen และสมองกันบ้างครับ 2 อย่างนี้เกี่ยวข้องกันอย่างไร มีความสัมพันธ์กันอย่างไร แล้วทำไมผมถึงหยิบมาคุยนะ มาลองอ่านกันดูครับ
Oxygen มันไม่ใช่เรื่องของธรรมชาติ เรื่องของต้นไม้หรอ ทำไมถึงเอามาเกี่ยวกับสมองละ เมื่อพูดถึง O2 เมื่อไหร่ คนก็จะพากันคิดถึง การสังเคราะห์แสงจากพืชและแบคทีเรียต่างๆกันมากกว่า
O2 จริงๆแล้ว เป็นธาตุ 1 ตัวสำคัญบนกระดาน ตารางธาตุตอนสมัยเราเรียนหนังสือกันเลยนะครับ มันเป็นสิ่งจำเป็นมากกับร่างกาย การหายใจ และยังกระบวนการเผาไหม้อีกต่างหาก และการดำรงอยู่ของร่างกายมนุษย์ก็ใช้เจ้า O2 นี่แหละเป็นสิ่งสำคัญ
ซึ่งเจ้า O2 จะเข้าสู่ร่างกายของเรา ด้วยวิธีการที่เราหายใจเข้าไป แล้วก็พาลมหายใจอันบริสุทธิ์ของเราพร้อม O2 นะไปยัง ปอด และเมื่อ O2 เข้าสู่ปอดก็จะเริ่มดำเนินการ แลกเปลี่ยนก๊าซ เกิดขึ้น ขั้นตอนนี้จะทำการพา O2 ไปจับตัวกันกับสมาชิกอีกคนคือ ฮีโมโกลบิน (Hemoglobin) ในส่วนของเม็ดเลือดแดง
ถ้าใครพอมีอายุหน่อย อาจจะรู้จักการ์ตูนเรื่องหนึ่ง ที่เป็นเหล่าเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว และสิ่งต่างๆที่อยู่ในร่างกายเรา พากันออกปฏิบัติหน้าที่ ซ่อมแซมและดูแลร่างกายเรากัน สนุกมาก
หลังจากที่ O2 ทำการจับคู่กันกับ ฮีโมโกลบิน เรียบร้อยแล้ว ก็จะพากันจูงมือ มุ่งหน้าเข้าสู่หัวใจ ซึ่งเป็นอะไหล่ชิ้นสำคัญของร่างกายมนุษย์เราเลยครับ และจะทำการหมุนวนเวียนอยู่ในเขาวงกตในใจเราอยู่ 4 ห้องไปมา ก่อนที่หัวใจของเรา จะร่ำร้องบอกว่า ออกไปจากใจฉันซะทีเถอะ
จากนั้นหัวใจของเราจะทำการ ส่งต่อ เม็ดเลือดแดงที่อุดมไปด้วยอ๊อกซิเจน ไปยังอวัยวะส่วนต่างๆของร่างกายเราครับ หัวใจส่งไปทำอะไรนะ …อ่อ มันส่งไปเพื่อทำเมตาบอลิซึม ของเซลล์ต่างๆในร่างกายเรานั้นเองครับ เพื่อให้ทุกเซลล์เหล่านั้นสดชื่นและมีชีวิตอยู่ต่อไปอย่างมีพลัง
แล้วเซลล์อะไรบ้างนะ ที่ได้รับเจ้าอ๊อกซิเจนเหล่านี้ไป จริงๆมีเยอะมาก เอาตัวเด่นๆก็ เซลล์กล้ามเนื้อ เซลล์ตับ เซลล์ไต เซลล์ประสาทตา และแน่นอนครับ เซลล์สมอง โห…เรียกได้ว่า ใครๆก็อยากใช้งาน อย่างเกี่ยวพันกันกับเจ้าอ๊อกซิเจนกันหมดเลย
ทีนี้เรามาเจาะจงกันนิดครับ วันนี้ถ้าให้พูดเรื่องนี้ทั้งหมด ก็คงจะยาวมากเกินไป เรามาเข้าเรื่องของ อ๊อกซิเจน กับสมองกันเลยดีกว่า ว่าทำไมนะ สมองใช้งานเจ้านี่ไปทำอะไรกันบ้าง แล้วใช้งานตอนไหน เมื่อเม็ดเลือดแดงของเราเดินทางไปถึงสมอง มันก็จะเริ่มกระจายตัวเข้าสู่เซลล์ประสาท (Neurones) ซึ่งสมองจะมีเจ้าเซลล์นี้คอยทำหน้าที่ส่งสัญญาณและดูแลส่วนต่างๆในสมองอยู่ ซึ่งจริงๆแล้ว สมองนะเป็นอวัยวะ ที่ใช้อ๊อกซิเจนมากกว่าใครเลยนะ เพราะใช้สูงมากถึง 20% ของร่างกายเลยทีเดียว
สมองก็จะมีหลายส่วนเนอะ ส่วนที่จะพูดถึงวันนี้ก็คงเป็น Prefrontal Cortex ที่ทำหน้าที่ในการ ควบคุมการตัดสินใจ และดูแลความทรงจำระยะสั้นของเรา คล้ายๆกันกับ Ram ไหมนะ เป็นแบบเก็บข้อมูลไว้ก่อน ยังไม่บันทึกลง Storage จะได้เรียกออกมาใช้งานง่ายๆ กับอีกส่วนก็ Hippocampus ที่ดูแลจัดเก็บความทรงจำระยะยาว และดูแลการเรียนรู้ การรับรู้ต่างๆของเรา อีกส่วนก็จะเป็น Celebellum ที่ควบคุมการเคลื่อนไหวและสมดุลของร่างกาย อันนี้คนน่าจะจำได้เยอะ ส่วนสุดท้ายคือ Thalamus เจ้านี่คือศูนย์กลางการประมวลผลของระบบประสาทเลย เรียกว่าเป็น CPU ได้ไหมนะ
จะพอเข้าใจแล้วว่า Oxygen สำคัญกับสมองยังไงบ้าง แต่แล้วหากว่า สมองได้รับอ๊อกซิเจนในปริมาณที่น้อยเกินไป ไม่พอต่อความต้องการละ จะเป็นอย่างไร คือสมองจะต้องการอยู่ที่ 100% คิดแบบนี้นะครับ แล้วถ้าสมองได้รับต่ำกว่า 90-95% สมองจะเริ่มอ่อนล้าครับ ความคิดจะเริ่มช้าลง นิดหน่อย แต่ถ้าปริมาณต่ำกว่า 80-89% อันนี้จะเริ่มอันตรายแล้ว เพราะจะเริ่มอารมณ์แปรปรวน เวียนหัว มึนงง และเริ่มสูญเสียความทรงจำระยะสั้น โห….เริ่มน่ากลัวแล้วจริงๆครับ
ทีนี้แล้วถ้าเกิด ปริมาณอ๊อกซิเจนที่สมองของเราได้รับเกินน้อยกว่านั้น ต่ำกว่านั้น หากต่ำกว่า 80% จะเกิดอะไรขึ้นได้บ้าง ก็จะส่งผลกับสมองรุนแรง ภาวะอ๊อกซิเจนต่ำ Severe Hypoxia เสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดสมอง เสี่ยงต่อภาวะสมองเสียหายถาวร สมองเสื่อม อัลไซเมอร์ และถึงขั้นหมดสติไปเลย
ถ้าคุณอ่านมาถึงตรงนี้ ผมว่าคุณคงพอรู้แล้วว่า เรื่องที่ผมกำลังพยายามสื่อสารกับคุณคือเรื่องของ หากคุณกำลังประสบปัญหาเกี่ยวกับ อ๊อกซิเจนในสมองไม่เพียงพอ หรออาการข้างต้นที่กล่าวมานั้นเริ่มเกิดกับคุณแล้ว คุณควรหันกลับมามอง สมองของคุณให้มากขึ้นครับ
จริงๆแล้วเรื่องนี้ มันเริ่มต้นมาจากการที่ ผมเริ่มมีปัญหาส่วนตัวเกี่ยวกับการนอน นอนกรน แต่เรื่องนอนกรนนั้นผมเป็นมานานมากแล้ว ยังไม่ค่อยเจอปัญหาอะไรเท่าไหร่ แต่ระยะหลังมานี่ อาการหนักมากขึ้นเรื่อยๆ ตอนบ่ายผมนั่งหลับ ทั้งๆที่ผมหลับมาแล้วตลอดทั้งคืน กาแฟเริ่มเอาไม่อยู่ และสมองผมเริ่มล้า ผมรู้สึกตัวว่าตอนนี้ผมคิดอ่านอะไรช้าลง ความเฉียบคมของสมองของผมเริ่มทำให้ผมใช้เวลาในการทำงานมากขึ้น ผมต้องจดและบันทึกสิ่งต่างๆมากขึ้น ผมถึงจะจำข้อมูลเหล่านั้นได้ และสุดท้ายที่นับว่าเป็นวิกฤตแล้วจริงๆคือ ผมนอนหลับในรถขณะติดไฟแดง เพียงชั่วเวลาสั้นๆ และมันชัดแล้วว่าผมกำลังเผชิญกับภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ที่รุนแรงขนาดอ๊อกซิเจนไปเลี้ยงสมองไม่พอ
ด้วยเรื่องนี้ ทำให้ผมได้รู้ว่า ผมต้องเริ่มรักษาตัวเอง จริงๆตอนนี้นอกจากผมจะหันมาดูแลสุขภาพ ใส่ใจเรื่องสมอง หันมาออกกำลังกาย แต่อีกอย่างที่ผมได้กลับมาคือ ความสุขครับ ขนาดตอนนี้ผมยังไม่หาย เพราะกำลังรักษาอยู่ แต่ผมก็รู้แล้วว่า เราควรดูแลสมองและร่างกายของเราอย่างไร เดี๋ยวครั้งต่อไปผมจะมาเล่าเรื่องการดูแลสมองให้ฟังเพื่มกันนะครับ
